زخم مقعد یا فیشر از بیماری‌های رایج مقعدی است که به ایجاد ترک در دیواره مقعد اطلاق می‌شود. این بیماری در اثر وارد آمدن فشار به مقعد ناشی از عواملی مانند یبوست، زایمان، بلند کردن اجسام سنگین، کهولت سن و… ایجاد می‌شود. شقاق مقعدی در مراحل ابتدایی تنها لایه نازکی از پوست را درگیر می‌کند، ولی با پیشرفت بیماری زخم عمیق تر شده و عضلات مقعد نیز درگیر خواهند شد. این عارضه در مراحل ابتدایی با استفاده از پماد شقاق، مصرف آنتی بیوتیک و تغییر در سبک زندگی و درمان یبوست برطرف می‌شود. در این مقاله به معرفی بهترین روش‌های درمان دارویی شقاق می‌پردازیم:
البته اگر بیشتر از چند هفته از ابتلای شما به این عارضه گذشته باشد، بیماری مزمن شده و استفاده از دارو کمکی به درمان نمی‌کند. بنابراین برای درمان آن باید به سراغ روش‌های پزشکی مثل جراحی و لیزر بروید.
پماد تتراسایکلین برای شقاق مقعدی
تتراسایکلین نوعی داروی آنتی بیوتیک محسوب می‌شود که برای جلوگیری یا درمان عفونت اطراف زخم مصرف می‌شود. این دارو برای اثربخشی بیشتر معمولا با داروهای دیگر تجویز می‌شود و مصرف آن به کاهش علائمی مثل سوزش، التهاب و قرمزی فیشر کمک می‌کند. باید قبل از استفاده از این دارو مطمئن شوید که به آن آلرژی نمی‌دهید. همچنین مصرف پماد تتراسایکلین برای کودکان و خانم‌های باردار، بدون نظر پزشک تجویز نمی‌شود.
دیلتیازم (دیلتیژل)
دیلتیازم یا دیلتیژل، بهترین پماد برای شقاق مقعدی است که می‌تواند به سرعت علائم بیماری از جمله درد، خارش، سوزش و… را کاهش دهد. این دارو یکی از مهمترین انواع داروهای مهار کننده کلسیم است که با مسدود کردن ورود کلسیم به داخل سلول و کاهش گردش خون، موجب از بین رفتن فشار در عضله مقعد می‌شود.
استفاده از این پماد برای درمان شقاق دوره نقاهت پس از عمل جراحی به منظور کاهش درد توصیه می‌شود. این پماد فیشر عوارض جانبی خاصی را به همراه ندارد، تنها در برخی موارد موجب سردرد، سرگیجه و سوزش مقعد می‌شود. دوره درمان شقاق مقعدی با این دارو در حدود 8 هفته است. موارد منع مصرف دیلتیازم شامل مصرف همزمان آن با برخی داروها از جمله این مواد است :داروهای بی‌حسی، دانترولن
داروی قلب
داروی فشار خون
برخی داروهای ضد افسردگی
برخی داروهای درمان صرع
داروی گشاد کننده برونش
داروهای ادرار آور
داروهای كورتیكواستروئیدها
روپرانولول
كاربامازپین
كینیدین
میدازولام
تریازولام
استاتین‌ها مثل لواستاتین، سیمواستاتین،سایمتیدین، دیگوكسین، سیكلوسپورین
بتابلاكرها مثل آتنولول
مهار‌كننده‌ها یا القاكننده‌های متابولیسم كبدی مثل ریفامپین، بوسپیرون، كلونیدین،
پماد نیتروگلیسیرین (G.T.N)
پماد نیتروگلیسیرین یا گیلسیرین تری نیترات با کاهش فشار درون عضله اسفنکتر و افزایش جریان خون در آن به درمان زخم مقعد کمک می کند. مهمترین عارضه پس از مصرف این دارو، سردرد و افت فشار خون است. دوره‌های مصرف این دارو متغیر بوده در صورت عدم درمان، احتمال بروز مجدد آن وجود دارد.
استفاده از این دارو باید هر 8 تا 12 ساعت یکبار و به مدت 6 الی 8 هفته باشد. بهترین زمان مصرف این درمان دارویی شقاق قبل از اجابت مزاج است. همچنین استفاده همزمان از این دارو با داروهای اختلال نعوظ ممنوع است و نباید تا 24 ساعت پس از مصرف این داروها از نیتروگلیسیرین استفاده نمود.
معمولا درد شقاق آزاردهنده و غیرقابل تحمل است و بیشتر مبتلایان به دنبال دارویی برای کاهش و درمان درد این عارضه هستند. لیدوکائین به عنوان یک داروی ضد درد شناخته می‌شود که با بی حس کردن مقعد، به سرعت علائم فیشر را کاهش می‌دهد. همچنین به دلیل رفع انقباض مقعد به درمان سریع تر زخم فیشر هم کمک می‌کند. اما مصرف طولانی مدت این پماد فیشر به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
پماد ام جی
داروی ام جی با استفاده از اسانس طبیعی گیاهان تولید می‌شود و دارای خواص ضد باکتری و آنتی باکتریال قوی است. این دارو در درمان و بهبود زخم ها موثر است و به درمان بیماری های مقعدی مانند شقاق و بواسیر کمک می‌کند. این دارو به شکل محلول نیز در دسترس است.
پماد ام جی به بهبود علائم بیماری مانند خونریزی، درد، خارش و سوزش کمک می کند، و هیچ موانعی مصرفی ندارد و در صورتی که پزشک دستور مصرف دیگری نداده باشد، باید به مدت 2 هفته و روزی 2 بار مصرف شود. همچنین کرم ام جی عوارض جانبی خاصی را به همراه ندارد، تنها در مواردی که بیش از مقدار تجویزی مصرف شده، واکنش های حساسیتی مشاهده شده است.
آنتی فیشر
پماد آنتی فیشر حاوی عصاره بابونه و عصاره دارمازو است، بابونه دارای اثرات ضد التهاب و ضد اسپاسم است و به درمان علائم بیماری کمک می کند. همچنین دارمازو دارای 70-60 درصد تانن است، که موجب می شود، اثرات قابض داشته باشد.
همچنین این دارو دارای اثرات ضد درد است و در کاهش التهاب ناشی از شقاق نیز موثر است. میزان مصرف آنتی فیشر 2 بار در روز به اندازه یک لایه نازک بر روی زخم است. هیچ عارضه جانبی برای این دارو شقاق معرفی نشده است اما در صورتی که در استفاده از آن زیاده روی کنید، احتمال بروز عوارض جانبی وجود دارد، که در این صورت باید مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه نمایید.
رکتول
استفاده از رکتول برای کاهش سریع درد و التهاب شقاق توصیه می‌شود. این دارو خاصیت ضدالتهابی دارد و علائمی مثل خارش و سوزش را به سرعت درمان می‌کند. همچنین در مواقعی از این دارو برای کنترل علائم هموروئید هم استفاده می‌شود. معمولا داخل جعبه پماد رکتول هم اپلیکاتور یکبار مصرف قرار گرفته است. بعد از هربار اجابت مزاج، با قرار دادن نازل در مقعد و فشار دادن پیستون، پماد را استعمال می‌کنید.
البته تعداد دفعات و مدت زمان مصرف دارو هم باید طبق نظر پزشک تجویز شود.
پماد هیدروکورتیزون
پماد هیدروکورتیزون که نام دیگر آن ترامسینولون اِن اِن است، نوعی داروی استروئیدی یا کورتون است که برای کاهش و از یبن بردن التهابات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به شکل ژل، کرم، قرص در داروخانه‌ها موجود است. از هیدروکوتیزون موضعی معمولا برای درمان زخم‌های پوستی، اگزما، آلرژی، نیش حشرات و در مواقعی برای درمان هموروئید هم استفاده می‌شود. البته استفاده از این دارو برای کودکان کمتر از 2 سال و زنان باردار، بدون تجویز پزشک ممنوع است.
احتمال بازگشت بیماری
شقاق به راحتی قابل بازگشت است و حتی در مواردی که کاملا التیام یافته امکان رخ دادن پس از اجابت دشوار وجود دارد. نگهداری عادات درست اجابت و رژیم غذایی، نوشیدن مایعات، فعالیت بدنی و… حتی پس از توقف درد و خون ریزی جهت پیشگیری از بازگشت فیشر توصیه می‌شود.
بازگشت علائم بدون دلیل خاص نیاز به بررسی کامل تری دارد. هنگامی که فرد از یک بیماری زمینه‌ای شناخته شده که در به وجود آمدن فیشر مقعد او نقش داشته رنج می‌برد، توجه به درمان آن بیماری نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
قطعی ترین روش درمان شقاق با لیزر است که احتمال بازگشت بیماری در آن وجود ندارد و استفاده از داروها و روش‌های درمان خانگی شقاق تنها به بهبود موقت علائم این بیماری کمک می کنند.
کولونوسکوپی